Hundred deer motif op Chinees porselein
Volgens de Chinese beeldtraditie in de Chinese kunsten dienden decoratieve patronen op onder andere Chinese porseleinen vazen met een zekere speelsheid benaderd worden. Aan de decoratieve iconografische waarde van elementen als dieren, planten en andere symbolen werd vaak een tweede betekenislaag toegevoegd in de vorm van een rebus of woordspel. Het hert bevat een erg gelaagde connotatie in de Chinese cultuur. Het Chinese woord voor hert, ‘lu’, is een homoniem van ‘ambtenarensalaris’. Daaraan werd dan het getal honderd toegevoegd wat samen ‘bai lu’ vormt waarbij het ‘honderd herten’ motief op Chinese porseleinen vazen de economische, culturele en sociale voordelen verbonden aan een lange carrière in de ambtenarij. Een Chinese porseleinen vaas met het ‘honderd herten’ motief als geschenk drukt tevens ook de wens uit om een officiële positie in de regering te verwerven. Deze connotatie versterkte alleen maar door de lange geschiedenis van het Chinese hert als een van twee keizerlijke tijdverdrijven, namelijk het aanleggen van tuinen en jachtparken waar kuddes herten zich vestigden.
Tijdens de Qing-dynastie (1644 – 1911) waren schilderingen van herten en hertenhutten een van de geliefde thema’s aan het Chinese hof, mede dankzij de Qianlong-keizer (1735 – 1796) die de jaarlijks herfstjacht nieuw leven inblies. Aan deze aardse symboliek van het Chinese hert ging wellicht een archaïsche spiritualistische betekenis vooraf. Het hert in de Chinese cultuur was een bovennatuurlijk wezen dat zich vertoonde in magische gebieden waar het de metgezel was van onsterfelijken waaronder de taoïstische ‘god van een lang leven’ Shoulao. Daardoor werd het ‘honderd herten motief’ op Chinese porseleinen vazen nog al eens gecombineerd met andere symbolen voor ‘lang leven’ zoals de perzik en fungi. Op typische taferelen van de ‘honderd herten’ op een Chinese porseleinen vaas tonen de Chinese herten in rotsachtige, met bomen bezaaide gebieden.
Chinese vazen uit de Ming-dynastie (1368 -1644) met dit motief zijn zeldzamer dan die uit de Qing-dynastie. Toch komt het al eens voor dat een Chinese porseleinen vaas met ‘honderd herten’ motief in ‘wucai’-stijl uit de Wanli-periode (1573 – 1620) wordt teruggevonden en in musea worden ondergebracht. Om tot een waardenschatting en herkomstbepaling te komen kan een expert zijn kennis van de verschillende stijlperiodes toepassen bij het onderzoeken van de vorm, het gebruikte glazuurpalet en de conditie van de Chinese vaas met ‘honderd herten’ motief.
