Nicolaes Berchem, ook bekend als Nicolaes Pieterszoon Berchem, was een 17de-eeuwse schilder, tekenaar en etser van de Noordelijke Nederlanden gedurende de Gouden Eeuw.
Er wordt vermoed dat oud meester Nicolaes Berchem waarschijnlijk origineel door zijn vader, Pieter Claesz., werd opgeleid tot antiek schilder. Doorheen zijn levensloop was Nicolaes Berchem ook leerling bij onder andere oud meester Jan van Goyen, Pieter de Grebber en Nicolaes Moeyaert. Rond 1640 werd Nicolaes Berchem zelf 17de-eeuws old master bij de Sint-Lucasgilde te Haarlem. Hij was onder andere leermeester van Pieter de Hoogh, Johannes van der Bent, Jacob van Huchtenberg en tal van andere antieke Nederlandse schilders. Berchem staat voornamelijk bekend voor zijn Gouden Eeuwse landschapsschilderkunst, waarop er soms een Bijbels of mythologisch tafereel op wordt afgebeeld. Naast het eigenlijke landschap, zijn de menselijke figuren erop afgebeeld voor Nicolaes Berchem ook enorm belangrijk, wat hem onderscheidt van andere 17de-eeuwse landschapsschilderaars. Zijn oeuvre inspireerde onder andere Barend Cornelis Koekkoek en Jean-Baptiste Pillement.
