Omtrent de 17de-eeuwse kunstenaar Jan van Dalen, afkomstig uit de Zuidelijke Nederlanden, bestaat nog veel mysterie. Alhoewel wel enkele antieke schilderijen van hem werden overgeleverd, is nog steeds heel weinig bekend van de kunstenaar.
Wel is geweten dat oud meester Jan van Dalen heel zijn leven gewoond en gewerkt heeft in Antwerpen en een Europese variant van het caravaggisme aanhing. Hij genoot training bij Daniël de Middelaer en ging ook in de leer in Rome. Ook heeft van Dalen een Noord-Nederlandse naamgenoot die gespecialiseerd is in het schilderen van stillevens en portretten.
De antieke schilderijen die Jan van Dalen schilderde tijdens zijn Romeinse periode kennen grote gelijkenis aan de stijl van oud meester Caravaggio. Nadat hij terugkomt naar de Nederlanden krijgt hij opnieuw klassiekere invloeden, wat leidt tot een gestileerd Caravaggisme. Dit is te zien in zijn 17de-eeuws schilderij ‘Allegorie van de vier elementen’. Hier zijn elementen als clair obscur of het snapshot-effect minder dramatisch als bij de onmiddellijke navolgers van Caravaggio. Ook schilderde hij vaak een zeer persoonlijk aandoende Bacchus-figuur, waar vermoedelijk af en toe een zelfportret in verwerkt zit.
In 1640 wordt Jan van Dalen een 17de-eeuws oud meester in de Antwerpse Sint-Lucasgilde, na enkele jaren leerling te zijn.
