Marcus Gheeraerts

Marcus Gheeraerts (ca. 1561- 1636) was een Vlaamse schilder geboren te Brugge. Ook zijn vader, eveneens naamgenoot, was een bekende oude meester, al was hij vooral graficus en zijn er niet veel werken overgeleverd. In zijn jonge jaren werd hij door zijn vader meegenomen naar Engeland omdat ze als protestanten moesten vluchten voor het katholieke regime van de Spanjaarden.

Geboortedatum 1561 Brugge
Overleden 1636 Londen
Oorsprong Vlaams
Stijl(en) Barok

Zijn opleiding genoot Marcus Gheeraerts waarschijnlijk bij zijn vader, of mogelijks ook bij Lucas de Heere. Gheeraerts werd al vroeg in zijn artistieke carrière aangesteld als hofschilder voor de Tudors, onder leiding van koningin Elizabeth I. Zijn 16de-eeuwse schilderijen worden ook wel deel van de ‘revolutie in de portretschilderkunst’ genoemd. Zijn figuren worden zeer tastbaar en reëel: hij maakt een zeer menselijke weergave van de ‘sitter’ (de geportretteerde). Er is sprake van een echte achtergrond, een duidelijk karakter en status. Oud meester Marcus Gheeraerts deed duidelijk aan zeer gedetailleerde observaties, met veelal sombere kleuren in de Elizabethaanse periode. Dit is ook te zien in het portret van Elizabeth I dat, in het origineel, voor de koningin veel te realistisch was. Ze liet het meerdere malen herwerken, vandaar dat er nu meerdere versies van het antieke schilderij zijn overgeleverd. De ene al met wat meer rimpels dan de andere.

Ook na de dood van Elisabeth bleef de kunstschilder zeer geliefd aan het Engelse hof. De opvolger, James I en zijn vrouw Anne van Denemarken gaan hem ook inzetten voor portretten. Deze schilderijen zijn minder ‘koud’, maar kennen nog steeds groot detail, levendigheid en driedimensionaliteit.

Een nieuwe generatie portretschilders kwam ten tonele eind de jaren 1610, dus verloor Gheeraerts zijn prominente positie. Toen het koningspaar stierf, eindigde ook de carrière van Marcus Gheeraerts aan het hof. Hij stierf in 1636.