Chinese Qing-dynastie porselein
De dood van keizer Wanli in 1620 liet de late Ming-dynastie (1368 – 1644) achter in een staat van wanorde en beginnend verval dat leidde tot de overname van de nieuwe Manchu-keizers die hun eigen Qing-dynastie (1644 – 1911) oprichtten. Door de vele politieke onlusten doorheen de tweede helft van de 17de eeuw werd de keizerlijke steun aan het Chinese keizerlijke porseleincentrum Jingdezhen opgeschort. Het einde van deze zogenaamde Transitieperiode vond in 1683 plaats dankzij de hernieuwde steun van de Qing-keizer Kangxi (1662 – 1722), wiens beleid een nieuwe ‘gouden periode’ voor de Chinese kunsten inluidde.
De keizer zorgde voor nieuwe directeurs en zag persoonlijk toe op de nieuwe ontwikkelingen voor decoratie en vorm van Chinese porseleinen vazen en Chinese porseleinen serviezen voor keizerlijk gebruik. Om legitimatie van zijn bewind en continuïteit op te bouwen met de grote dynastieën van weleer, waaronder de Tang- en de Ming-dynastieën, werd de opdracht gegeven om verloren gegane technieken voor verschillende glazuurdecoraties op Chinese porseleinen vazen en Chinese porseleinen theepotten terug te vinden. Dit leidde tot verschillende experimenten die soms ‘mislukte’ en leidde tot nieuwe, mooie glazuren. Een goed voorbeeld hiervan zijn de Chinese Kangxi-vazen met ‘sang de boeuf’ glazuur en Chinese 18de-eeuwse vazen met perzikbloesemglazuur. Uit de veelkleurige Chinese ‘wucai’ porsleinen theekoppen uit de Ming-dynastie vloeiden nieuwe kleurpaletten uit die in het westen gecategoriseerd werden in verschillende familles: famille verte, famille jaune en famille noire. Uit de rode glazuren op Chinese decoratieve vazen ontwikkelden het famille rose palet. Onder invloed van de export naar Europa werden westerse decoratieve motieven als Lange Lijzen of de Parasoldames van Cornelis Pronk ingevoerd in de iconografische traditie van de Chinese porseleinen vazen.
Na keizer Kangxi, onder de keizers Yongzhen (1722 – 1735) en Qianlong (1735 -1796), werd deze gouden periode verder gezet in de gouden eeuw die de hele 18de eeuw verder ging. Door de verdere verfijning van nieuwe glazuurtinten konden de decoraties op de Chinese porseleinen vazen op een zeer realistische, naturalistische wijze worden neergezet. Dit leidde tot de ontpopping van vele verschillende decoratieve motieven die telkens goede voortekens belichaamde en zich uitermate leende als geschenk voor de Chinese keizer, de keizerlijke familie en hoogwaardigheidsbekleders. Voorbeelden van zulke voorspoedige patronen zijn Chinese porseleinen vazen met negen perziken en Chinese porseleinen millefleur, of honderd bloemen, vazen.
Aan het begin van de 19de eeuw volgden de Jiaqing- (1796 – 1820) en Daoguang-keizers (1835 – 1850) de verfijningen van de gouden eeuw van het Chinese Yongzhen-porselein en Chinese Qianglong-porselein nog maar liepen zij achter op vlak van innovatie en originaliteit. Een uitzondering zijn de Chinese ‘Peking bowls’ of Chinese medaillon-kommen die speciaal voor keizerlijk gebruik ontworpen waren en gebruik maakte van zeer verfijnde famille rose decoratie. Naarmate de 19de eeuw vorderde ging echter ook de massaproductie en export voor de Europese en Amerikaanse markt toenemen. Dit leidde tot grotere productie van Chinees porselein dat van minder goede kwaliteit was dan het Chinese keizerlijke porselein uit Jingdezhen. Interne strubbelingen zorgden voor moeilijkheden in het keizerlijk centrum van de porseleinproductie. Onder bewind van keizerin-weduwe Cixi (1861 – 1908) kreeg het Chinese keizerlijke porselein nog een kleine opflakkering.
Buiten het keizerlijke patronaat kende de 19de eeuw ook nog ander centra waaronder Guangdong waar speciaal voor de export mooie Chinese Kanton-porseleinen vazen werden geproduceerd. Met uitzondering van het Chinese export-porselein werden de Chinese keizerlijke porseleinen vazen maar ook de Chinese porseleinen vazen uit andere porseleinfabrieken en ateliers uit de 18de en 19de eeuw voorzien van merktekens en stempels. Nien Hao, of regeringsmerktekens, werden strikt genomen enkel gebruikt voor de Chinese porseleinen vazen uit de keizerlijke ateliers. Soms is het echter oppassen geblazen voor vervalsingen of apocrief aangebrachte merktekens. Een expert kan tijdens het taxeren van een vermoedelijke Chinese porseleinen Qianlong-vaas met famille rose glazuur kijken naar de afwerking van de decoratie, de verfijning van de vorm van de vaas en naar de algemene conditie alvorens een waardenbepaling te maken.
