Het ontstaan van tronies en zelfportretten in de 17de eeuw

Het valt niet te ontkennen dat het vruchtbare kunstmilieu van de 17de eeuw belangrijke sporen naliet. Het was op zeer veel gebieden een eeuw van optimalisatie en innovatie. Ook in de schilderkunst kan de impact hiervan niet onderschat worden. Het ontstaan van een nieuw genre, ‘tronies’ genaamd, vormt hierin ongetwijfeld een mijlpaal. Tronies zijn een belangrijk neveneffect van de florerende portretkunst in de Nederlanden tijdens de Gouden Eeuw. Ze waren niet bedoeld als portret, maar vormden een manier om te oefenen in het weergeven van gelaatsuitdrukkingen. Zo kon de Oude Meester oefenen in het weergeven van leeftijd, karakter of gemoedstoestand en als hulpmiddel bij het schilderen van een gezicht in een verhalende voorstelling. De bijzondere werken bleven daarom vaak anoniem.

Toch werden ze ook als zelfstandig antiek schilderij verkocht door ze in een antiquiserend kleedje te steken. Tronies waren dan ook enorm populair; menig kunstminners hielden van hun verhalende karakter. De bekendste reeks hiervan is waarschijnlijk afkomstig van de befaamde kunstschilder Rembrandt van Rijn. Hij schilderde zelfportretten met gouden ketting, tulband of in historische kledij.